واقعیت رو بخوام بگم خورشت های اصیل ایرونی، همشون برای من خوشمزه و دلچسبن ولی فسنجون یه چیز دیگه اس. اغراق نکردم اگه بگم خورشتی نیست که به اندازه فسنجون دوست داشته باشم. البته من تنبلم و با اینکه این غذا رو خیلی دوست دارم، فقط گاهی برای مهمونی ها درستش میکنم. شاید به این دلیل که پختش زمان و حوصله ی زیادی میخواد. دراین مطلب طرز تهیه خورشت فسنجون رو مرحله به مرحله میذارم برای اون دسته از دوستانم که خیلی این خورشت رو دوست دارن ولی خورشتشون جا افتاده نمیشه.
خورشت فسنجان
مواد لازم برای تهیه فسنجان
- مغز گردو ۳۰۰ گرم
- مرغ ۴ تکه
- پیاز دو عدد متوسط
- رب انار ۱ ق غ
- آب ۸ لیوان
- رب گوجه ۱ ق غ (در صورت تمایل)
- زغفران دم کرده نصف استکان
- نمک و فلفل و زردچوبه
- شکر در صورت تمایل ۲-۳ قاشق
مراحل تهیه فسنجان
برای فسنجون، من معمولا به این صورت عمل میکنم که ابتدا گردو ها رو با پیاز و کمی آب توی بلندر میریزم و روشنش میکنم که کاملا میکس شن. یعنی دیگه گردو ها رو چرخ نمیکنم. اینطوری هم پیاز کاملا پوره میشه و هم اینکه گردوها کاملا خرد میشن. بعد هم مقدار آب بیشتری که نیاز داره که در اینجا مجموعاً حدود ۷-۸ لیوان بود رو اضافه میکنم و میذارم روی حرارت. ابتدا حرارت رو زیاد میکنیم که به جوش بیاد و بعد حرارت رو کم میکنیم و درش رو میذاریم تا گردوها کم کم بپزه. از مامانم و قبل ترش مادربزرگم یاد گرفتم که گردوهای فسنجون نیازی نیست تفت بخوره.
پیاز و گردوی میکس شده و آب
پخت فسنجون اصلا سخت نیست ولی احتیاج به صبوری خیلی زیادی داره. مخصوصا اگه مثل من آدم عجولی باشید، بعد از ۷-۸ بار سر زدن بهش، وقتی میبینید هیچ تغییر خاصی توی رنگ و لعابش نمیکنه حوصلتون سر میره. ولی چه میشه کرد که این خورشت طعمش بی نظیره و مجبوریم…
بعد از یک ساعت و نیم که گردو ها روی حرارت ملایم باشن، تازه احساس میکنیم که کمی تغییر رنگ دادن و تیره شدن.
بعد از یک ساعت و نیم
یک ساعت دیگه هم که صبر کنیم، احساس میکنیم کمی داره غلیظ تر میشه به روغن میوفته. حالا دیگه وقتشه که رب ها رو اضافه کنیم. رب گوجه باعث میشه روغنی که فسنجون پس میده نارنجی رنگ بشه. پس اگه دوست ندارین این اتفاق بیوفته خیلی راحت رب گوجه رو حذف کنید. کاملا هم بزنید که رب ها توی فسنجون حل بشه.
میزان استفاده از رب انار در فسنجان
ربی که من استفاده کردم رب دستی بود که خاله خانوم پخته و ملسه رو به ترشه. بنابراین برای این مقدار گردو و آب، همین مقدار کافیه تا یه فسنجون ملس داشته باشیم. ولی اگه ترش دوست دارید یا اینکه ربتون رقیقه میتونید مقدارشو بیشتر کنید.
یه نکته مهم هم اینه که ترشی فسنجونتون رو اصلا توی این مرحله نچشید. چون رب انار کمی بعد از پخت، ترشیش مشخص میشه. یعنی ممکنه فسنجونتون کم ترش به نظر بیاد و دوباره بهش رب انار اضافه کنید… اینطوری بعد از حدود یک ساعت که بچشیدش، متوجه ترشی زیادش خواهید شد. ضمن اینکه هنوز گردو نمک نداره و ممکنه توی طعمش تاثیر بذاره. پس به نظر این حقیر اعتماد کنید و به همین مقادیر از رب انار، البته با میزان غلظت و ترشی متوسط رو به بالا اکتفا کنید.
بعد از دو ساعت و نیم
بعد از اینکه رب رو اضافه کنید، سرعت تغییر رنگ خورشت زیاد میشه و میبینیم که بعد از یک ساعت، گردوها کاملا قهوه ای شده.
بعد از سه ساعت و نیم
در این مرحله مرغ ها رو که از قبل با نمک و فلفل و زردچوبه مزه دار کردیم، توی روغن سرخ میکنیم و به فسنجان اضافه میکنیم. توی همین مرحله زعفرون رو هم به خورشت اضافه میکنیم. همچنین اگه اهل فسنجون شیرین هستین حدود ۲-۳ قاشق شکر هم به این خورشت اضافه کنید.
مرغ سرخ شده
اضافه کردن مرغ ها
در خورشت رو میذاریم و حرارت رو ملایم میکنیم تا روغن گردوها کاملا خارج شه و فسنجون غلیظ بشه و جا بیوفته.
بعد از ۵ ساعت
زمان جا افتادن فسنجون
پخت فسنجان بین ۵-۷ ساعت طول میکشه. البته به کوچیکی و بزرگی قابلمه و میزان موادتون هم بستگی داره. ولی به طور کلی این خورشت باید این پروسه رو طی کنه تا درست به روغن بیوفته و طعم واقعیش نمایان بشه. البته من به دلیل نا صبوری ای که دارم، تجربه ی پخت فسنجون توی زودپز رو هم دارم که به این کیفیت نیست و روغنی که میندازه از این کمتره ولی حدود ۲/۵ ساعته آماده میشه.
فسنجون
نکات جا افتادن و فوت و فن فسنجان
- مهمترین نکته توی فسنجون صبوریه. اجازه بدید روی حرارت ملایم به آرومی جا بیوفته.
- حتما از گردوی روغنی و ایرونی استفاده کنید. یعنی گردویی که اگه یه تیکه کوچیکشو بین دوتا انگشتتون فشار بدید، روغنش بیرون بزنه و انگشتتون چرب شه.
- این مقدار آب برای ابتدا تا انتهای طبخ این خورشت، در زمانی حدود ۵ ساعته. پس اگه حرارت رو بالا ببرید مسلما به آب بیشتری هم نیاز خواهید داشت.
- پیاز رو من همراه با گردوها میکس کردم. ولی میتونید برای طعم بهتر، ابتدا پیاز رنده شده رو در مقدار کمی روغن تفت بدید و به گردو ها اضافه کنید.
- مرغ ها رو به هیچ وجه زودتر از زمانی که گفته شده اضافه نکنید چون حتما تا جا افتادن خورش از هم وا میرن.
- کامل سرخ شدن مرغ ها باعث میشه توی خورشت وا نره.
- میزان رب ها خیلی مهم هستن. پس توی اندازه رب انارتون با توجه به ترش و شیرین بودنش دقت کنید.
- رب انار باعث تیره شدن رنگ گردوها میشه. نکته دیگه اینه که اضافه کردن شکر رنگ فسنجان رو به قهوه ای تیره و سیاهی میبره.
- در این مدل طبخ صبورانه، خورشتتون به راحتی به روغن میوفته. پس به هیج وجه روغن اضافی و نا لازم به خورد خورشت ندید.
- اگر احساس میکنید خورشتتون روغن ننداخته، میتونید هر از گاهی یکی دو قالب یخ کوچیک بندازین توش. این به روغن انداختن خورشتتون کمک میکنه.
- زعفرون طعم بی نظیری به فسنجون میده که پیشنهاد میکنم اصلا حذفش نکنید.
به طور کلی فسنجان غذایی هست که با تجربه میشه فوت و فن هاش رو یاد گرفت ولی رعایت کردن موارد بالا، مقدار آب و به اندازه ریختن رب انار خیلی بهتون کمک میکنه.